Dzieciństwo stanowi najważniejszy etap w życiu każdego człowieka, ponieważ w tym okresie kształtuje się osobowość, utrwalają się nawyki i zachowania, obrazy i doświadczenia, emocje i uczucia, które będą powielane w kolejnych etapach rozwoju. Okres dzieciństwa wymaga więc szczególnej ochrony i wsparcia ze strony bliskich, wśród, których dziecko dorasta. Dlatego też w tym czasie należy w szczególności dbać o odpowiednie i właściwe warunki rozwoju. Niestety nie każde dziecko ma szczęśliwe dzieciństwo. Wiele z nich doświadcza przemocy ze strony najbliższych.
W ujęciu prawnym, przemoc oznacza jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w tym dzieci. Członkowie rodziny, a w szczególności dzieci doświadczające przemocy narażone są na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia. Przemoc narusza ich wolność, godność, nietykalność cielesną i przybiera różne formy: zaniedbania, krzywdzenia fizycznego, emocjonalnego, wykorzystywania seksualnego.
W ujęciu psychologicznym: zaniedbywanie, to niezaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka zarówno fizycznych, takich jak właściwe odżywianie, ubieranie, ochrona zdrowia, edukacja, jak
i psychicznych jak poczucie bezpieczeństwa, doświadczania miłości i troski. Przemocą fizyczną wobec dziecka określa się wszelkie celowe, intencjonalne działania wobec dziecka powodujące urazy na jego ciele, np. bicie, szarpanie, popychanie, rzucanie przedmiotami. Przemocą będzie również bicie dziecka ,,dla jego dobra”, ,,żeby się lepiej uczyło”, ,,żeby się słuchało”. Przemocą emocjonalną
są wszelkie zachowania dorosłych, które powodują znaczące obniżenie możliwości prawidłowego rozwoju dziecka, np.: wyzwiska, groźby, szantaż, straszenie, emocjonalne odrzucenie, nadmierne wymagania nieadekwatne do wieku i możliwości dziecka, nieadekwatne do przewinienia karanie, ignorowanie, negatywne komentarze przy innych, ale również nieposzanowanie prywatności
i bezzasadne pozbawianie przywilejów. Wykorzystanie seksualne to każde zachowanie osoby starszej i silniejszej, które prowadzi do jej seksualnego podniecenia i zaspokojenia kosztem dziecka np.: uwodzenie, świadome czynienie dziecka świadkiem aktów płciowych, zachęcanie do rozbierania się i do oglądania pornografii, dotykanie miejsc intymnych lub zachęcanie do dotykania sprawcy, różne formy stosunku seksualnego, itp.
Przemoc wobec dziecka można stwierdzić na podstawie warunków życia, stanu zdrowia dziecka oraz jego zachowania i wyglądu. Zaniedbania w tych obszarach mogą świadczyć o jego niezaspokojonych potrzebach i problemach rodzinnych. Jedną z pierwszych wskazówek świadczących o tym, że dziecku dzieje się krzywda może być znacząca zmiana jego zachowania. Starsze dziecko często odreagowuje doświadczaną przemoc np. agresją, młodsze dziecko odtwarza doznane krzywdy np. podczas zabawy. W przypadku zaniedbywania dziecka, warto zwrócić uwagę na następujące objawy: nieobecności
w szkole lub przedszkolu, nieadekwatny ubiór do pory roku, zaniedbanie higieny osobistej, dziecko kradnie jedzenie bądź pieniądze, sięga po środki psychoaktywne, stwarza problemy wychowawcze, dopuszcza się wandalizmu, aktów przestępczych z uzależnieniem, problemy emocjonalne, nie stawia się na umówione spotkania, pozostawia dziecko bez opieki. Jeśli dziecko doznaje przemocy fizycznej można dostrzec u niego uszkodzenia ciała, np. urazy, rany, złamania, stłuczenia, zadrapania, siniaki, poparzenia. Dziecko, które doznaje przemocy emocjonalnej często zachowuje się nieadekwatnie do wieku. Jest opóźnione w rozwoju emocjonalnym i intelektualnym. Może np. przejawiać zaburzenia jedzenia, samookaleczać się, mieć kłopoty ze spaniem, moczyć się. Przemoc seksualną można rozpoznać np. po tym, że dziecko posiada obniżoną samoocenę i poczucie własnej wartości, utratę poczucia atrakcyjności i godności, zaburzenia seksualne. Dziecko nie chce się rozbierać przed zajęciami sportowymi. Ma trudności w nauce. Jest zamknięte w sobie, wycofuje się z kontaktów z rówieśnikami, sięga po środki psychoaktywne.
Dziecko krzywdzone to takie, które cierpi z powodu niewłaściwego zachowania innych osób – szczególnie rodziców i opiekunów – w stosunku do niego. Doznaje poczucia niesprawiedliwości
i bezsilności. Skutki krzywdzenia dzieci nie ograniczają się jedynie do okresu dzieciństwa, mają one długotrwałe konsekwencje, które mogą się przejawiać w dorosłym życiu. Osoby, które doświadczyły krzywdzenia w dzieciństwie, są narażone na większe ryzyko zaburzeń psychicznych, takich jak długotrwała depresja, niską samoocenę czy zachowania agresywne i antyspołeczne. Najbardziej tragiczną konsekwencją krzywdzenia dzieci jest ich śmierć.